De zomervakantie is voorbij. Na weken van uitslapen, vrijheid en een ander ritme stappen leerlingen ineens weer een klaslokaal in vol prikkels, verwachtingen en regels. Misschien herken je het zelf ook: het kost tijd om te schakelen. Toch lijkt het onderwijs vaak te verwachten dat iedereen “gewoon weer aan de slag” kan. Het gevolg? Leerlingen die onrustig zijn, moeite hebben met concentreren en een klas die nog niet écht samenwerkt.
Het goede nieuws is: jij als docent kunt veel doen om leerlingen te helpen landen. En dat hoeft niet groots of ingewikkeld te zijn. Kleine, bewuste momenten van aandacht maken het verschil. Hier zijn 5 tips om jouw leerlingen (en jezelf!) rustiger en met meer aanwezigheid het schooljaar in te laten stappen.
1. Start met een check-in
Stel je voor: leerlingen komen binnen, kletsend, soms nog half dromend. Jij vraagt niet meteen om stilte of aandacht, maar begint met een simpele check-in. “Hoe zit je er nu bij, in één woord?” of “Geef je energie een cijfer van 1 tot 10.” Zo’n moment van stilstaan doet wonderen. Leerlingen merken op hoe ze erbij zitten en leren zichzelf beter kennen. Daarnaast geeft het jou als docent waardevolle informatie: je voelt de stemming van de groep. Het is een manier om samen aan te komen in het lokaal, net zoals we in mindfulness altijd eerst aankomen bij onszelf.
2. Bouw mini-rituelen van rust in
Veel leerlingen hebben na de vakantie moeite om hun aandacht te richten. Hun hoofd zit vol en hun lijf is nog in zomerstand. Door een klein ritueel van rust in te bouwen, help je hen omschakelen. Sluit bijvoorbeeld de deur en nodig iedereen uit om drie keer diep in en uit te ademen. Of begin na de pauze met een minuut stilte. Het zijn kleine momenten die meer doen dan je denkt: ze geven ritme en voorspelbaarheid, en werken kalmerend op het zenuwstelsel. Zo wordt de klas langzaam een plek waar rust net zo normaal is als leren.
3. Wees helder, maar ook mild
Aan het begin van het schooljaar is duidelijkheid belangrijk. Leerlingen willen weten waar ze aan toe zijn. Maar tegelijkertijd hebben ze tijd nodig om te wennen, en dat mag je ze gunnen. Wees helder over je verwachtingen, maar ook mild in je houding. In mindfulness spreken we over “milde aandacht”: je ziet wat er is, zonder te oordelen. Vertel je klas dat fouten maken erbij hoort, dat wennen tijd kost, en dat jullie dit samen oefenen. Juist die combinatie van structuur en mildheid zorgt voor veiligheid en ruimte om te groeien.
4. Zet relaties boven resultaten
Een nieuwe klas voelt vaak onwennig, zowel voor leerlingen als voor docenten. Je zou meteen in de stof kunnen duiken, maar juist nu is investeren in de relatie veel waardevoller. Vraag leerlingen waar ze naar uitkijken dit jaar, of wat ze spannend vinden. Deel ook iets van jezelf, zodat er een wederkerigheid ontstaat. Onderzoek laat zien dat de relatie tussen docent en leerling de grootste voorspeller is voor motivatie en leerresultaten. Of, zoals we in mindfulness zeggen: verbinding is de basis. Als leerlingen voelen dat jij hen ziet, komt de rest vanzelf.
5. Maak landen een gezamenlijke missie
Landen hoeft geen individueel proces te zijn, sterker nog, het werkt beter als je het samen doet. Bespreek met de groep wat er nodig is om een fijne start te maken. Misschien besluiten jullie om elk lesuur te beginnen met een stiltemoment, of afspraken te maken over hoe je elkaar helpt om erbij te blijven. Door dit samen te dragen, voelen leerlingen eigenaarschap. Samen landen schept verbinding, en dat is de basis voor een sterk schooljaar.
Tot slot
Het schooljaar beginnen hoeft niet te voelen als een sprong in het diepe. Met kleine, bewuste momenten help je leerlingen vertragen, verbinden en écht aanwezig zijn. En misschien merk je ook zelf al snel de voordelen van een rustige start. Want een rustige, aanwezige docent is vaak de grootste uitnodiging voor een rustige, aanwezige klas.