De introductieweken zijn als een achtbaan: nieuwe gezichten, volle roosters en een haast om alles meteen goed te doen. Leerlingen zijn fysiek aanwezig, maar vaak mentaal ergens anders; bij vrienden, vakanties of de stress van verwachtingen. Als docenten kennen we dat gevoel maar al te goed: een hoofd vol vergaderingen, toetsen en organisatorische taken, terwijl we midden in de klas staan en ons afvragen of iemand eigenlijk écht luistert.
Dit is het klassieke probleem in onderwijs: drukte wordt vaak verward met aanwezigheid. Maar druk bezig zijn betekent niet automatisch dat je er ook écht bent. En juist die aanwezigheid helpt leerlingen om te landen in het nieuwe schooljaar, rust te ervaren en zich gezien te voelen.
Drukte versus aanwezigheid
Mindfulness draait om bewustzijn, niet om activiteit. In het klaslokaal betekent dit dat je merkt waar je bent, wat je voelt en hoe je reageert, ook als alles om je heen razendsnel beweegt. Leerlingen pikken dit razendsnel op: jouw energie en focus werken als een spiegel. Door bewust aanwezig te zijn, laat je zien dat het mogelijk is om midden in de chaos een paar seconden ademruimte te nemen.
En wat bedoelen we precies met “drukte” versus “aanwezig zijn”?
Drukte:
- Alles tegelijk willen doen, van administratie tot uitleg geven
- Door de dag racen zonder echt te observeren wat er in de klas gebeurt
- Leerlingen onderbreken, vragen beantwoorden en ondertussen nadenken over wat er nog moet gebeuren
- Het gevoel dat er altijd meer te doen is
Aanwezig zijn:
- Volledig aandacht hebben voor het moment, de leerlingen en jezelf
- Je bewust zijn van je adem, houding en gedachten
- Rust uitstralen zonder passief te worden
- Kleine momenten van focus creëren, waardoor leerlingen dit leren nadoen
Onderzoek laat zien dat leerlingen beter presteren, zich veiliger voelen en meer betrokken raken wanneer er momenten van rust en aandacht zijn. Juist in de introductieweken kan dit het verschil maken voor het hele schooljaar, omdat de toon wordt gezet voor hoe er met tijd, aandacht en concentratie omgegaan wordt.
Waarom dit nu zo belangrijk is
De eerste weken zetten de toon. Wanneer rust en aanwezigheid ontbreken, ontstaat een cultuur van gehaastheid en oppervlakkige betrokkenheid. Leerlingen leren dan dat alles snel moet en dat écht opletten niet telt. Door vanaf het begin te laten zien dat aandacht belangrijk is, geef je een krachtig signaal: in dit klaslokaal telt bewustzijn, focus en mentale ruimte.
Mindfulness is geen extra taak of ingewikkelde methode, maar een manier om aandacht te trainen. Door je bewust te zijn van je adem, houding en mindset, creëer je een sfeer waarin leerlingen leren vertragen, voelen en aanwezig zijn.
Sta daarom even stil bij jezelf: wanneer ben jij echt aanwezig in je klas? Wanneer merk je dat je meegesleept wordt door de drukte? Alleen door dit te observeren kun je kleine stappen zetten om je eigen aanwezigheid te vergroten. En dat kleine voorbeeld kan een wereld van verschil maken voor je leerlingen.