Het is woensdagochtend, eerste uur. De klas stroomt langzaam vol. Een paar leerlingen staren nog slaperig voor zich uit, anderen lijken al een halve dag energie achter de rug te hebben. Je probeert te beginnen met je uitleg, maar je merkt het meteen: onrust. In de hoofden van je leerlingen – én misschien ook in jezelf.
Als docent weet je: je geeft niet alleen een vak, je coacht, begeleidt, vangt op, stuurt bij, structureert, motiveert… en dat alles met een steeds voller takenpakket. Geen wonder dat het soms voelt alsof je vooral aan het rennen bent. Dat geldt niet alleen voor jou. Ook leerlingen geven steeds vaker aan last te hebben van stress, prestatiedruk, concentratieproblemen en vermoeidheid.
Hoe kunnen we het onderwijs een stukje rustiger maken? Niet door minder te doen, maar misschien wel door iets anders te doen. Iets wat in veel sectoren inmiddels zijn waarde heeft bewezen, maar in het onderwijs nog aan het opkomen is: mindfulness
Wat is mindfulness eigenlijk?
Mindfulness betekent simpel gezegd: met volle aandacht aanwezig zijn bij wat je doet, voelt en ervaart – in dit moment, zonder oordeel. In plaats van automatisch door te razen op de automatische piloot, breng je je aandacht bewust naar het hier en nu. Dat kan tijdens een ademhalingsoefening, een meditatie, of gewoon terwijl je je jas aantrekt of je eerste slok koffie drinkt.
De moderne vorm van mindfulness komt uit de jaren ’70, toen de Amerikaanse bioloog Jon Kabat-Zinn het programma Mindfulness-Based Stress Reduction (MBSR) ontwikkelde. Hij haalde inspiratie uit eeuwenoude meditatiepraktijken en boog ze om tot een toegankelijke en seculiere methode om beter om te gaan met stress, pijn en druk. Inmiddels zijn er honderden wetenschappelijke onderzoeken die de positieve effecten aantonen op onder andere mentale gezondheid, concentratie, veerkracht en zelfregulatie.
Wat kan mindfulness betekenen voor het onderwijs?
In een omgeving waar prikkels, verwachtingen en afleiding continu aanwezig zijn, is mindfulness geen luxe. Het is een manier om rust, aandacht en veerkracht te versterken – bij leerlingen én bij docenten. Maar hoe ziet dat er in de praktijk uit?
Een paar voorbeelden:
Een korte ademhalingsoefening aan het begin van de les
om samen even te landen en in de leerstand te komen.
Een stiltemoment tijdens een teamdag
om het hoofd leeg te maken en weer te verbinden met jezelf en elkaar.
Een vast rustmoment in de week voor leerlingen of docenten
waarin ze via beweging, ademhaling of meditatie leren om hun aandacht te richten en spanning los te laten.
Mindfulnessoefeningen voor docenten
bijvoorbeeld via een training of online programma, om zelf stevig en rustig te blijven staan in de hectiek van alledag.
Het mooie is: je hoeft het wiel niet opnieuw uit te vinden. Kleine aanpassingen kunnen al grote impact hebben op de sfeer in de klas, de veerkracht van het team en de betrokkenheid van leerlingen.
Zelf aan de slag? Probeer een meditatie
Misschien wil je eerst zelf ervaren wat mindfulness is. Begrijpelijk! Op ons Spotify-kanaal vind je verschillende korte meditaties, speciaal opgenomen voor mensen in het onderwijs. Ademhalingspauzes, bodyscans of een korte oefening om je hoofd leeg te maken: kies wat bij je past en luister waar en wanneer je wilt. Een paar minuten per dag kan al verschil maken.
Ook op jouw school aan de slag?
Mindfulness kan het verschil maken tussen overleven en ontspannen werken. Tussen reactief reageren of bewust kiezen. Niet om alle uitdagingen op te lossen, maar om er steviger en rustiger in te kunnen staan. Voor jezelf én voor je leerlingen.
👉 Benieuwd wat we voor jou of jouw team kunnen betekenen?
Bekijk ons aanbod of stuur ons een bericht. We denken graag met je mee – van workshop tot teamdag of training op maat.